26 maart 2024

“La dame de la mer” in de Comédie-Française: sterven van liefde, de grote illusie

“La dame de la mer”, geregisseerd door Géraldine Martineau, kijkt naar onvervulde dromen, vrije keuze en patriarchaat. Een intelligent, intens toneelstuk.

Vanaf de opening word je gegrepen door een onzichtbare kracht die zweeft over de bijna twee uur durende The Lady of the Sea van de Noor Henrik Ibsen. In een grijze, vochtige omgeving, vaak verlaten door de zon, zitten verschillende levens gevangen in een pijnlijk verleden en een wankel heden. Ook ontvouwen zich verschillende stille drama’s.

Een geest genaamd de Vreemdeling

We zijn in een huis aan een fjord in Noorwegen aan het eind van de 19e eeuw. De vrouw des huizes, Ellida, gespeeld door Géraldine Martineau, neemt haar toevlucht tot de zeebaden, vandaar haar bijnaam, de dame van de zee, om aan haar dagelijks leven te ontsnappen. Haar man, arts en vader van twee dochters uit haar eerste huwelijk, Hilde en Bolette, is ouder dan zij. Hij is het symbool van goedheid, empathie en zelfopoffering. Toch kan Ellida niet van hem houden. Al snel wordt duidelijk dat ze onder invloed staat van een Amerikaanse zeeman die allang weer op zee is, een geest die de Stranger wordt genoemd. Dus Ellida dwaalt rond als een verloren ziel in een leven dat ze weigert te leven. Twee personages, Lyngstrand, Ellida’s vroegere vriend en afgewezen minnaar, en Arnholm, de beeldhouwer die nog nooit iets heeft gebeeldhouwd, verstoren de eentonigheid van de familie Wangel.

The Lady of the Sea is geen vaudeville zoals de samenvatting doet vermoeden, verre van dat, en Ellida is geen Emma Bovary. “The Lady of the Sea is een zeer compleet stuk, met een breed scala aan registers, en een element van het bovennatuurlijke en angstaanjagende dat het mysterieus kleurt. Het verhaal van de Wangels en hun familieleden komt tot ons in een tijd van crisis, door stille zorgen, vol leugens en ontkenningen”, merkt Géraldine Martineau, directeur en leidster, terecht op. Henrik Ibsen behandelt vele thema’s, waarvan sommige zijn tijd ver vooruit waren: sociaal determinisme, hoe op te klimmen in de maatschappij zonder zichzelf te verloochenen, vrijheid, de plaats van de vrouw, patriarchaat…

Echo
The Lady of the Sea, geschreven in 1888, is zeer modern en sluit aan bij de actualiteit. “Dergelijke toneelstukken spreken tot ons van vandaag zonder frontaal in te gaan op de actualiteit; hun verbeelding verruimt ons denken, met hier een bijzonder interessante reflectie op het vraagstuk van het vrouwelijke en het feminisme. De titelrol aanbieden aan een vrouw, Ellida, was honderddertig jaar geleden geen geringe prestatie”, analyseert Géraldine Martineau. En wie gaat de vrouwen helpen zonder er iets voor terug te verwachten, de old-boy professor, de zelfingenomen kunstenaar, de mysterieuze zeeman of de burgerlijke echtgenoot?

Benjamin Lavernhe is zeer ontroerend als een gepassioneerde minnaar die wanhopig op zoek is naar een vrouw en die, als hij er niet in slaagt Ellida te verleiden, terugvalt op de oudste dochter van de dokter. Adrien Simion is overtuigend als lijdend kunstenaar, tot in zijn lichaamstaal en de manier waarop hij beweegt. En hoe zit het met degene die het stuk letterlijk draagt, Géraldine Martineau, in de rol van Ellida? In het begin is ze kwetsbaar, maar uiteindelijk krijgt ze een indrukwekkende innerlijke kracht. Geplaagd door twijfel en aarzeling, zal ze vastberadenheid tonen. Want om een vrije keuze te hebben, moet je vrij zijn. The Lady of the Sea, een dicht toneelstuk.

The Lady of the Sea, van Henrik Ibsen, geregisseerd door Géraldine Martineau, met het gezelschap Comédie-Française: Alain Lenglet, Laurent Stocker, Benjamin Lavernhe, Clément Bresson, Géraldine Martineau, Adrien Simion, Elisa Erka, Léa Lopez.

In de Comédie-Française, Vieux-Colombier, van 25 januari tot 12 maart