19 maart 2024

Werkt het vaccin net zo goed als je de tweede prik uitstelt?

Mensen die met het coronavaccin van Pfizer/BioNTech worden gevaccineerd, zullen hun tweede injectie straks ongeveer twee weken later ontvangen dan wordt aangeraden. Is de werkzaamheid tegen covid-19 dan nog steeds 95 procent?

Volgens hoogleraar immunologie Marjolein van Egmond van het Amsterdam AMC is het verantwoord om de tweede prik iets later te geven. “Die tweede prik is heel belangrijk, maar een aantal weken later maakt niet heel veel uit.” Volgens Van Egmond moet het niet een half jaar duren, dat is te lang. Het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) – dat namens Nederland betrokken was bij de goedkeuring van het vaccin – meldt dat dit uitstel geen effect heeft op de veiligheid van het vaccin. Ook is het niet aannemelijk dat de werkzaamheid van het vaccin daardoor afneemt, laat een woordvoerder weten.

Aanpassing richtlijn
De vaccinatierichtlijn van het RIVM schrijft tot nu toe voor dat mensen hun tweede prik 19 tot 28 dagen na de eerste injectie ontvangen. Het streven is om 21 dagen tussen de vaccinaties te laten zitten: precies drie weken. Dat is niet voor niets. Farmaceut Pfizer heeft de werkzaamheid van het vaccin onderzocht bij mensen die hun tweede dosis ontvingen tussen de 19 en 42 dagen na de eerste dosis. “98 procent van de deelnemers hield zich aan de periode van 3 weken”, zegt een woordvoerder van Pfizer in antwoord op vragen van de NOS.

Alternatieve dosering
In het onderzoek dat leidde tot de goedkeuring van het vaccin kwam het dus zelden voor dat mensen tweede injectie pas na 42 dagen ontvingen. “Maar gezondheidsautoriteiten kunnen natuurlijk kiezen voor een alternatief doseringsschema”, aldus de woordvoerder. Daar koos minister De Jonge vandaag dus voor. Bij nieuw in te plannen afspraken wordt de tweede injectie zo’n twee weken uitgesteld. Die moet nu 35 tot 42 dagen na de eerste prik worden gegeven.

De minister verandert het schema op basis van een gezamenlijk advies van de Gezondheidsraad en het Outbreak Management Team (OMT). Uitstel kan volgens hen tot 6 weken. “Zo kunnen sneller meer personen worden gevaccineerd en beschermd tegen covid-19”, luidt het advies. Toch noemt Van Egmond de situatie niet ideaal. “Uiteindelijk is het het veiligst als je het vaccin precies toedient zoals Pfizer het heeft onderzocht.” Ook medicijnautoriteit CBG houdt de voorkeur voor een tussenpoos van drie weken omdat juist die periode is onderzocht. Immunoloog Van Egmond vindt wel dat er goede argumenten zijn om de tweede prik wat uit te stellen. “Je wilt zo snel mogelijk zo veel mogelijk mensen vaccineren, vooral nu met de oprukkende Britse variant. Nood breekt wet.”

Voortschrijdend inzicht
Langer dan 6 weken wachten met de tweede injectie wordt op dit moment ontraden door farmaceut Pfizer, het CBG, de Gezondheidsraad en het OMT. De laatste twee verwachten dat meer dan 6 weken uitstel een “suboptimale bescherming geeft tussen de eerste en de tweede vaccinatie”. In de toekomst veranderen de adviezen mogelijk weer. In het Verenigd Koninkrijk wordt nu onderzoek gedaan naar het uitstellen van de tweede prik tot 12 weken na de eerste injectie. Dat kan leiden tot nieuwe inzichten en andere adviezen.